Praca i życie na wsi narażają człowieka na zwiększony kontakt z kleszczami które, choć niewielkie, są nosicielami wielu groźnych chorób. Najczęściej przyczyniają się do zachorowań na boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu. Zagrożenie ugryzieniem przez kleszcza dotyczy praktycznie całego kraju. Aktywność kleszczy występuje między majem a listopadem, a najwięcej zachorowań notuje się od maja do sierpnia. Nie każdy kleszcz jest nosicielem chorobotwórczych mikroorganizmów. Nie zawsze podczas ukąszenia musi dojść do zakażenia.

W przypadku chorób odkleszczowych najważniejsze jest zapobieganie ukąszeniu przez kleszcze i szybkie rozpoznanie choroby. Należy więc unikać zarośli i wysokich traw. Przed wizytą na terenie, gdzie mogą bytować kleszcze, warto użyć preparatów odstraszających te pajęczaki. Z kolei po powrocie z lasu czy łąki, wskazane jest dokładne obejrzenie ciała, by upewnić się, że nie zostaliśmy zaatakowani przez kleszcza. Podczas prac polowych, pracy w lesie, zbierania owoców runa leśnego wskazane jest zadbanie o odpowiedni strój, możliwie szczelnie okrywający ciało, tj. koszula z długimi rękawami, spodnie z długimi nogawkami, kryte buty i nakrycie głowy.

Jeśli mimo stosowania odpowiedniej odzieży i środków odstraszających znajdziemy kleszcza wbitego w skórę, należy go prawidłowo i szybko usunąć. Oto kilka prostych zasad:

• uchwyć kleszcza pęsetą lub specjalnym przyrządem do usuwania kleszczy – nie smaruj kleszcza tłuszczem, ponieważ powoduje to wymioty kleszcza do wnętrza ciała człowieka lub zaatakowanego zwierzęcia; nie przypalaj kleszcza i nie podrażniaj go,
• złap kleszcza tuż przy skórze, możliwie najbliżej główki - nie łap w najgrubszym miejscu, tj. za odwłok,
• pociągnij lekko, ale zdecydowanie i prostopadle do skóry, wyciągając kleszcza - nie wykręcaj i nie szarp na boki, ponieważ może to spowodować oderwanie części i pozostawienie np. główki w skórze,
• dokładnie obejrzyj wyciągniętego pasożyta, sprawdzając czy nie został rozerwany (ma główkę i odnóża),
• zgnieć kleszcza, wyrzuć go i dokładnie umyj ręce,
• przemyj miejsce po ukąszeniu środkiem dezynfekującym, a następnie przez kilka dni obserwuj, czy nie pojawiają się niepokojące objawy (opuchlizna, rumień),
• w razie jakichkolwiek wątpliwości, urwania odwłoka, pojawienia się rumienia lub innych niepokojących objawów, zgłoś się do lekarza.

Za rolniczą chorobę zawodową uważa się chorobę, która powstała w związku z pracą w gospodarstwie rolnym, jeśli choroba ta jest objęta wykazem chorób zawodowych określonych w przepisach wydanych na podstawie Kodeksu pracy (Ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r, o ubezpieczeniach społecznych rolników, art. 12). Borelioza i inne choroby odkleszczowe wpisane są w wykazie chorób zawodowych. Orzeczenie o rozpoznaniu choroby zawodowej na podstawie materiału dowodowego i orzeczenia lekarskiego wydaje właściwy państwowy inspektor sanitarny. W przypadku stwierdzenia choroby zawodowej rolnik ma prawo ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie.

Materiały źródłowe:
- broszury i ulotki prewencyjne KRUS

opracowała:
Danuta Rydz
Samodzielny Inspektor PT KRUS w Legnicy

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł